سپند نفتگاه آروند |
نویسنده: حسین کاظمی نژاد 
فلنج ها جزو اتصالات پرکاربرد در صنعت لوله کشی هستند که برای اتصال لوله ها، شیرها و تجهیزات دیگر به کار می روند. تنوع فلنج ها بر اساس نوع اتصال، جنس، ضخامت و سطح آنها بسیار بالا است. در این مقاله به طور جامع به بررسی فلنج با سطح برآمده (RF) می پردازیم.
ویژگی های فلنج با سطح برجسته
1. برجستگی کارآمد:
- سطح برجسته ی این فلنج ، بارزترین ویژگی آن است. این برجستگی، حاشیه ای دایره ای شکل را در سطح فلنج ایجاد می کند که به منظور:
- ایجاد آب بندیِ قوی: با فشردن واشر بین دو فلنج، سطح برجسته، حداکثر تماس و اصطکاک را ایجاد می کند و از هرگونه نشتی سیال جلوگیری می کند.
- افزایش استحکام: ضخامت اضافیِ سطح برجسته، مقاومت فلنج را در برابر فشار و تنش های مکانیکی افزایش می دهد.
2. تنوع در شیار:
- سطح برجسته ی فلنج RF می تواند صاف یا دارای شیار باشد. شیارها با ایجاد اصطکاک بیشتر، ثبات و پایداری اتصال را ارتقا می دهند و از لغزش و نشت در شرایط سخت جلوگیری می کنند.
- انتخاب نوع سطح (صاف یا شیاردار) به عوامل مختلفی مانند:
- فشار و دمای سیال: در فشار ها و دمای بالا، استفاده از فلنج های برجسته با شیار، اتصالی مطمئن تر را تضمین می کند.
- نوع واشر: واشرهای مورد استفاده در این فلنج ها با شیار، از نوع فلزی هستند.
3. تنوع در جنس:
فلنج های سطح برجسته از جنس های مختلفی مانند فولاد، آلیاژهای فولاد، چدن، استیل و پلاستیک ساخته می شوند. انتخاب جنس مناسب به عوامل مختلفی مانند فشار، دما، نوع سیال و … بستگی دارد.
- فولاد: پرکاربردترین جنس برای فلنج های با سطح برآمده، به دلیل استحکام بالا، مقاومت به خوردگی و تنوع در گریدهای مختلف
- آلیاژهای فولاد: برای کاربردهای خاص با فشار و دمای بالا
- چدن: برای کاربردهای با فشار و دمای پایین، به دلیل قیمت مناسب و قابلیت ماشینکاری آسان
- استیل: برای کاربردهای بهداشتی و خوراکی، به دلیل مقاومت به خوردگی و زنگ زدگی
- پلاستیک: برای کاربردهای با فشار و دمای پایین، به دلیل وزن کم و مقاومت به خوردگی
4. ابعاد و اندازه:
- این فلنج ها در سایزهای مختلفی تولید می شوند که بر اساس قطر لوله و فشار کاری انتخاب می شوند.
5. استانداردهای جهانی:
- تولید فلنج های سطح برجسته بر اساس استانداردهای مختلفی مانند:
- ASME B16.5: مرجع اصلی برای ابعاد، ضخامت، جنس و علامت گذاری فلنج های RF
- MSS SP-44: تکمیل کننده ی ASME B16.5 و ارائه ی اطلاعات مربوط به واشر، پیچ و مهره و سایر متعلقات
کاربرد های فلنج سطح برآمده
فلنج های سطح برآمده به دلیل ویژگی های منحصر به فردی مانند آب بندیِ قوی، تحمل فشار و دمای بالا، تنوع در جنس و سایز و … در طیف وسیعی از صنایع و کاربردها مورد استفاده قرار می گیرند:
1. صنایع نفت و گاز:
- پالایشگاه ها
- خطوط لوله انتقال نفت و گاز
- مخازن ذخیره سازی
- چاه های نفت و گاز
2. صنایع پتروشیمی:
- پتروشیمی ها
- خطوط لوله انتقال مواد شیمیایی
- مخازن ذخیره سازی
- راکتورها و تجهیزات فرآیندی
3. نیروگاه ها:
- نیروگاه های برق
- تاسیسات آب و فاضلاب
- خطوط لوله بخار و آب
- توربین ها و مبدل های حرارتی
4. صنایع غذایی و دارویی:
- کارخانجات تولید مواد غذایی و دارویی
- خطوط لوله انتقال مواد
- مخازن ذخیره سازی
- تجهیزات فرآیندی و بهداشتی
5. سیستم های لوله کشی:
- سیستم های لوله کشی آب
- سیستم های لوله کشی فاضلاب
- سیستم های لوله کشی بخار
- سیستم های لوله کشی هوا
6. سایر کاربردها:
- صنایع دریایی
- صنایع معدنی
- صنایع ساختمانی
- صنایع کاغذ و نساجی
- سیستم های تهویه مطبوع
مزایای استفاده از فلنج سطح برجسته
- آب بندیِ قوی و بدون نشتی: به دلیل سطح برجسته و واشر مناسب
- تحمل فشار و دمای بالا: به دلیل تنوع در جنس و ضخامت
- تنوع در جنس، سایز، و استاندارد: امکان انتخاب فلنج مناسب برای هر کاربرد
- قابلیت نصب آسان: نصب فلنج های سطح برآمده با پیچ و مهره ها به آسانی انجام می شود.
- قابلیت تعمیر و نگهداری: در صورت بروز مشکل، تعمیر و نگهداری فلنج های RF آسان است.
معایب استفاده از فلنج سطح برآمده
- قیمت: فلنج های RF به دلیل ساختار پیچیده تر، گران تر از فلنج های با سطح صاف هستند.
- وزن: فلنج های RF به دلیل ضخامت بیشتر، سنگین تر از فلنج های با سطح صاف هستند.
- حساسیت به خوردگی: در صورت عدم مراقبت، فلنج های RF در معرض خوردگی قرار می گیرند.
نکات مهم در استفاده فلنج های سطح برجسته
- برای آب بندیِ کامل، واشر مناسب با نوع فلنج و سیال انتخاب شود.
- پیچ و مهره ها با گشتاور مناسب محکم شوند تا از نشت جلوگیری شود.
- از فلنج های RF با جنس و ضخامت مناسب برای هر کاربرد استفاده شود.
- فلنج ها به طور منظم بازرسی و در صورت نیاز تعمیر و نگهداری شوند.
جمع بندی:
فلنج های RF با سطح برجسته، به دلیل ویژگی های منحصر به فرد و تنوع در جنس، سایز و استاندارد، به عنوان اتصالاتی قدرتمند و قابل اعتماد در طیف وسیعی از صنایع و کاربردها، از پالایشگاه ها و خطوط لوله تا صنایع غذایی و دارویی و سیستم های لوله کشی، نقشی حیاتی ایفا می کنند. انتخابِ درستِ فلنج RF با در نظر گرفتنِ شرایطِ کار، اتصالی مطمئن و بدون نشتی را تضمین می کند.
